Pałac w Małej Wsi

Przepiękny klasycystyczny Pałac Mała Wieś z XVIII wieku.
Tyle piękna .... zaledwie 50 minut samochodem od Warszawy w stronę Grójca.

Historia Pałacu
Pałac wybudował Bazyli Walicki, wojewoda rawski, uczestnik Sejmu Wielkiego, doradca i przyjaciel Stanisława Augusta Poniatowskiego. Pierwsi właściciele wprowadzili się w 1786 roku, a tę datę upamiętnia do dziś tablica wmurowana w sieni Pałacu.

Zgodnie z ówczesną modą, Pałac wybudowany został w stylu klasycystycznym, według projektu Hilarego Szpilowskiego, który był bardzo popularnym i cenionym architektem na południowym Mazowszu pod koniec XVIII wieku. Zaprojektował on również budynki pałaców w Słubicach oraz Walewicach.

Bazyli Walicki gościł w tym miejscu wielu sławnych ludzi. Przebywał tutaj m.in. król Stanisław August Poniatowski, który w 1787 roku wracał ze spotkania z carycą Katarzyną Wielką. Świadczy o tym, postawiony 100 lat później, pamiątkowy kamień, znajdujący się w przypałacowym parku. Tu odpoczywał też po bohaterskich walkach brat kolejnej z właścicielek – pułkownik Jan Kozietulski.

Od 1786 do 1945 roku Pałac należał do tej samej rodziny – Walickich. Po śmierci Bazylego, przeszedł w ręce jego syna – Józefa, następnie trafił w ręce córki Józefa i Klementyny – Józefy, która początkowo wyszła za mąż za Stanisława Rzewuskiego (który zmarł bardzo młodo z powodu epidemii cholery w Krakowie), a następnie za Zdzisława Zamoyskiego. Ich dziećmi były same córki – Maria odziedziczyła majątek w Małej Wsi i wyszła za mąż za Jana Tadeusza Lubomirskiego. Do 1945 roku majątkiem zarządzali Zdzisław Lubomirski wraz ze swoją żoną, Marią z Branickich. Ostatni właściciele, wnukowie księcia Lubomirskiego, zostali wygnani stąd po wojnie.

W pierwszym okresie II wojny światowej w Pałacu stacjonowali Niemcy, których obecność nie przeszkodziła właścicielom – rodzinie Morawskich – w konspiracyjnym goszczeniu osób bezdomnych lub prześladowanych. Natomiast po Powstaniu Warszawskim w pałacu ukrywano wielu Żydów. Po przekroczeniu przez Armię Czerwoną Wisły front idący na Berlin prowadził przez Małą Wieś. Rodzina Morawskich zdołała ocalić Pałac przed splądrowaniem, nie udało się natomiast ocalić największego zabytku pobliskiego rezerwatu Modrzewina – słynnego modrzewia Wojewody, posadzonego jeszcze przez Bazylego Walickiego, który został przypadkowo spalony przez żołnierzy radzieckich polujących na zające. Wkrótce po tym rodzina Morawskich podzieliła los wielu innych arystokratycznych rodzin, których majątek znacjonalizowano.

W 1947 pałac został przejęty przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych, a następnie został przekazany Urzędowi Rady Ministrów premierów PRL i III Rzeczypospolitej. Wolny czas spędzali tu m.in. Władysław Gomułka, marszałek Rokossowski, Jerzy Urban czy Jerzy Buzek. Szczególnie upodobała sobie to miejsce żona premiera Józefa Cyrankiewicza, Nina Andrycz, która kazała wybudować specjalnie dla siebie łazienkę w Pałacu. Dopiero w 2008 roku, po wielu latach, Morawskim udało się odzyskać posiadłość.

Architektura
Pałac jest dwupiętrowy, podpiwniczony, ozdobiony od przodu portykiem podpartym na ośmiu kolumnach z podjazdem. W tympanonie umieszczony jest herb Walickich – Łada. Elewacja od strony ogrodu jest ozdobiona ryzalitem, również z tympanonem z herbem fundatora

Pierwsze piętro Pałacu obejmowało pomieszczenia dzienne, gabinety oraz bibliotekę. Z tego powodu zdobienia ścian obecne są wyłącznie w trzech pomieszczeniach – Hallu Wejściowym, gdzie między wspierającymi konstrukcję budynku kolumnami znajduje się posąg greckiego filozofa Diogenesa, Kaplicy oraz w Sali Wedutowej i Pokoju Karcianym, gdzie przedstawione są romantyczne pejzaże nawiązujące do starożytności. Wielką fascynację fundatora czasami antycznymi podkreślają medale z popiersiami Tytusa oraz Juliusza Cezara.

Klatkę schodową Pałacu ozdabiają Panoplie – motywy militarne składające się z rzymskich zbroi, mieczy, toporów i rózeg liktorskich. Centralnym punktem jest natomiast łacińskie wezwanie dla potomnych o treści: „DISCITE VICTURI PATRUM POST FATA NEPOTES VELLE DEO PATRIAE VIVERE VELLE MORI”, promujące oddanie i patriotyzm. Samo wezwanie ozdobione jest herbem Walickich oraz Orderem Orła Białego, którego kawalerem był pierwszy gospodarz małowiejskiego dworu. Zdobienia klatki schodowej wieńczy modernistyczny żyrandol wykonany z kryształów. Górne piętro Pałacu składa się z ośmiu pomieszczeń, z których każde wyróżnia się oryginalnymi freskami. Pierwszym pomieszczeniem jest Sala Mędrców – dawne pomieszczenie biblioteczne, gdzie na przebywających spoglądają ze ścian starożytni filozofowie: Homer, Sokrates, Platon, Arystoteles, Hipokrates i Cyceron.

Sala Mędrców sąsiaduje z Salą Pompejańską, która została udekorowana
groteskowymi freskami. Jest jednym z czterech pomieszczeń na Mazowszu z tego rodzaju malowidłami.

Z Salą Pompejańską przez ścianę sąsiaduje sala jadalna – Warszawska. Duże pomieszczenie, które niegdyś służyło jako miejsce największych uroczystości, m.in. wizyty króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Bazyli Walicki zasłużył się dla miasta Warszawy, był członkiem Komisji Dobrego Porządku, stąd też zażyczył sobie, aby na ścianie głównej sali recepcyjnej Pałacu znajdowała się panorama Warszawy widzianej z praskiego brzegu. Malarz panoramy inspirował się malowidłami Canaletto.

Pozostałe pomieszczenia to Salon Złoty, Salon Szary, Apartament Książęcy oraz Łazienka Pałacowa, które również wyróżniają się wieloma elementami wizualnymi.

Obecnie właścicielami pałacu  są Wiesława i  Leszek Barańscy. Są to ludzie z okolicy, którzy pałac znali od dziecka i którym jego losy nie były obojętne.W latach 2014 – 2016 poddali go gruntownej renowacji i  otworzyli dla ludzi. Przeszedł on gruntowną renowację i został zaadaptowany do celów usługowych. W miejscu starego pawilonu recepcyjnego, postawionego w latach 60. XX wieku przez Urząd Rady Ministrów, powstał wielofunkcyjny obiekt – Nowa Oranżeria, nawiązujący architektonicznie do pomarańczarni stawianych przez polską arystokrację w XVIII i XIX wieku oraz do Starej Pomarańczarni z Łazienek Królewskich. Cztery przypałacowe Oficyny, które niegdyś służyły jako zaplecze dla służby dworu (mieściły się w nich m.in. pralnia, kuchnia czy spiżarnia), zostały zaadaptowane na pokoje hotelowe, natomiast Wozownia została przemieniona na restaurację. Przywrócony został układ ogrodu francuskiego na wzór założonego przez Klementynę Walicką z Kozietulskich ogrodu, który uchodził za jeden z najpiękniejszych w środkowej Europie. Na wielbicieli romantycznych parków angielskich czeka w Małej Wsi miła niespodzianka w postaci spaceru po rozległym parku starych drzew, tajemniczych postumentów i Mauzoleum zbudowane przez Józefę Walicką, córkę Józefa Walickiego i Klementyny z Kozietulskich, która chciała stworzyć miejsce wspomnienia dla zmarłych w czasie epidemii cholery w Krakowie w 1831 swojego brata, Aleksandra i męża, Stanisława Rzewuskiego.

Koniecznie trzeba wstąpić do restauracji Stara Wozownia, gdzie odwzorowano część polichromii z tej pięknej sali. Poza tym warto spróbować oryginalne lokalne dania, oparte na skarbach regionu Grójeckiego

.

Na desery warto się przejść do Herbaciarni na tyłach budynku głównego Pałacu. Po pierwsze cieszy tu widok na śliczne ogrody, po drugie bardzo bogaty jest  wybór róznych smakołyków - deserów, herbat i kaw.

O historii Pałacu można dowiedzieć się więcej podczas jego zwiedzania. Jest ono możliwe w każdą sobotę i niedzielę o godzinie 15:00. Bilety są do nabycia w recepcji hotelu, w cenie 20 zł.

I jeszcze ciekawostka.....
W Pałacu Mała Wieś kręcono przedwojenny film „Ada! To nie wypada” i późniejsze: „Widziadło”, „Trędowatą”, „Nad Niemnem” czy kultowe sceny z „Pułkownika Kwiatkowskiego”.

Jak dojechać do Pałac Mała Wieś ?



Podobał Ci się artykuł? Będzie mi bardzo miło, jeżeli zostawisz ślad Twojej wizyty w postaci komentarza.

Zapraszam także na moją stronę na Facebooku

Julia odkrywa świat