Trochę historii
Budynek powstał w latach 50-uch XVII wieku, pierwotnie jako kamienica. Na pałac został przerobiony na przełomie XVII i XVIII wieku. Swój obecny kształt zawdzięcza przeróbkom przeprowadzonym w latach 1720 – 1730, kiedy do głównego budynku pałacowego dobudowano dwa boczne skrzydła, a dach nakryto blachą, której zawdzięcza swoją nazwę.
W 1777 roku pałac znajdujący się w obrębie kompleksu Zamku Królewskiego trafił do rodziny Poniatowskich. Nabył go ówczesny król Rzeczypospolitej Obojga Narodów - Stanisław II August z przeznaczeniem na pomieszczenia dla dworzan. W roku 1794 król podarował Pałac Pod Blachą swojemu bratankowi – księciu Józefowi Poniatowskiemu.
Po śmierci króla w 1798 r., po załatwieniu spraw spadkowych po zmarłym stryju, książę Józef rozpoczął urządzanie swojej rezydencji. Wraz z księciem w pałacu zamieszkało liczne towarzystwo: siostra Józefa, Maria Teresa, zajmująca wraz z bratem pierwsze piętro i legendarna hrabina Henriette de Vauban, francuska arystokratka, którą książę poznał podczas pobytu w Brukseli w 1793 r. Hrabina wywarła ogromny wpływ na księcia, stając się jego opiekunką i towarzyszką. W tym czasie pałac zasłynął jako miejsce spotkań literackich, ale także wystawnych i nierzadko dość frywolnych hucznych balów i przyjęć. Beztroski i lekki tryb życia księcia Józefa i związanej z nim polskiej i francuskiej arystokracji był mocno krytykowany przez mieszkańców Warszawy, żyjących w trudnych realiach pruskiej okupacji lat 1796 – 1806.
28 listopada 1806 r. do Warszawy weszły – po serii zwycięstw w wojnie z Prusami – wojska francuskie. Wkraczających pod wodzą Napoleona Bonaparte Francuzów witała miejska milicja na czele z księciem Józefem Poniatowskim. Tworząc na zajętych ziemiach polskich namiastkę rządu polskiego, Napoleon powołał księcia na stanowisko Dyrektora Wojny. Od tego momentu pałac Pod Blachą stał się jednym z kluczowych miejsc w Warszawie. W październiku 1807 r. książę Józef Poniatowski został Ministrem Wojny Księstwa Warszawskiego, a pałac Pod Blachą, jako jego siedziba, zyskał rangę budynku rządowego.
Podczas pobytu Francuzów w Warszawie przynajmniej raz gościł w pałacu Napoleon Bonaparte. Przez kilka miesięcy mieszkał tu marszałek Francji, Joachim Murat, którego łączyła z księciem Józefem szczera przyjaźń. Była to znana i barwna postać. W powszechnej opinii dzielny żołnierz i nie stroniący od romansów bywalec licznych spotkań towarzyskich i balów. Pałac słynął nie tylko z bujnego życia towarzyskiego, podejmowano tu też decyzje najwyższej wagi państwowej dotyczące np. administrowania państwem czy organizacji i rozbudowy armii. Wiosną 1812 r. książę Józef Poniatowski podążył z wojskiem, aby połączyć się z Wielką Armią Napoleona, udającego się na wyprawę przeciw Rosji. Opuścił pałac, aby nigdy już do niego nie powrócić. Zginął pod Lipskiem 19 października 1813 r., osłaniając odwrót wojsk francuskich. Po śmierci księcia Józefa Poniatowskiego w 1813 pałac odziedziczyła jego siostra - Maria Teresa z Poniatowskich Tyszkiewiczowa. Zmuszona do spłaty długów zaciąganych przez brata na opłacenie armii Księstwa, w roku 1820 sprzedała pałac carowi Aleksandrowi I. Od tej pory znajdowały się tu mieszkania i stancje służby zamkowej oraz siedziba urzędów generał-gubernatorów warszawskich. Były to czasy Królestwa Kongresowego, utworzonego pod protektoratem Rosji po upadku Napoleona.
W czasach Drugiej Wojny Światowej Pałac pod Blachą, podobnie jak Zamek Królewski, został zniszczony. Odbudowany w 1949 roku, służył jako pomieszczenia administracyjne. W latach 2004 – 2008 został poddany generalnemu remontowi. Pierwsze piętro pałacu odtworzono w klimacie czasów księcia Józefa i od 2011 roku udostępniono do zwiedzania.
Pałacowe wnętrza
W czasach księcia Poniatowskiego budynek Pałacu pod Blachą wyglądał inaczej niż w dniu dzisiejszym. Skrzydło północne było wyższe o dwie kondygnacje i mieściło Bibliotekę Królewską. Na dole tej części pałacu mieszkali dworzanie księcia. Główną część budynku (korpus) zajmowało rodzeństwo Poniatowskich. W pomieszczeniach na dole mieszkała Maria Teresa Tyszkiewiczowa, pierwsze piętro – to apartamenty księcia Józefa: prywatne i służbowe. W skrzydle południowym pałacu mieściły się pomieszczenia wspólne cechujące się najbardziej luksusowym wystrojem. W skrzydle tym oraz w przylegającym doń małym pawilonie mieszkała przyjaciółka księcia, nieformalna pani pałacu - hrabina de Vauban.
Obok pomieszczeń kuchennych pałacu znajdował się specjalny pokoik z przeznaczaniem do przygotowywania kawy. Zwany był kawiarnią. W pomieszczeniu tym znajdował się piecyk do palenia kawy, młynki oraz urządzenia do parzenia kawy i herbaty. Spożycie tych dwóch napojów należało do codzienności tamtych czasów, nie różniąc się zbytnio od naszej współczesności.
Do apartamentów księcia zaliczały się: przedpokój, kancelaria wojenna, kancelaria sztabowa, pokój adiutanta oraz pokoje prywatne księcia: sypialnia i salon.
Pałac pod Blachą słynął z bali i przyjęć. W czasach zaborów, urządzano je w każdy czwartek (może była to książęca wersja „obiadów czwartkowych” urządzanych przez królewskiego stryja). Imprezy przeciągały się do białego rana. Nie rezygnowano z tej cotygodniowej tradycji nawet w czasie postu i duchowej zadumy. Obyczaj ten zmienił się dopiero w czasach Księstwa Warszawskiego, kiedy książę był szanowanym urzędnikiem państwowym. Wtedy przeniesiono imprezy na niedzielny wieczór. Ich przebieg i systematyczność jednak nie uległy zmianie, budząc duże zgorszenie nader pobożnego władcy Księstwa – elektora saskiego – Fryderyka Augusta.
Życie towarzyskie toczyło się na parterze pałacu, w jego południowym skrzydle. Tam znajdował się najbardziej okazały salon, pokój bawialny oraz pokój do bilarda, który w owych czasach był grą bardzo popularną. Książę przedkładał go nad najpopularniejszą w tych czasach rozrywkę, czyli grę w karty.
Obok pomieszczeń kuchennych pałacu znajdował się specjalny pokoik z przeznaczaniem do przygotowywania kawy. Zwany był kawiarnią. W pomieszczeniu tym znajdował się piecyk do palenia kawy, młynki oraz urządzenia do parzenia kawy i herbaty. Spożycie tych dwóch napojów należało do codzienności tamtych czasów, nie różniąc się zbytnio od naszej współczesności.
Kobierce
Parter budynku przeznaczono na prezentację kobierców wschodnich. Pochodzą one z kolekcji Fundacji Teresy Sahakian, postaci dość niezwykłej. W 1938 roku wyszła ona za mąż za Georga Sahakiana, Ormianina, znawcę kultur Wschodu. W 1939 roku wyjechali oni z Polski do Wiednia, a od 1948 osiedli na stałe w Brukseli, gdzie mieli sklep ze wschodnimi kobiercami. Kolekcję swoich kobierców, uznawaną za największą na świecie, Teresa Sahakian przekazała Zamkowi Królewskiemu w Warszawie, odrzucając propozycję Szwajcarów, którzy chcieli jej w zamian podarować pałac. Na wystawę wybrany został zespół zabytków z czterech wiodących ośrodków sztuki kobierniczej: perskiego, anatolijskego, środkowoazjatyckiego oraz prezentowanego najliczniej kaukaskiego.
Jedną z sal poświęcono zbiorom europejskiej sztuki zdobniczej. Eksponowane są tam tkaniny, ceramika z Delft, moździerze i wyroby z cyny.
Pałac Pod Blachą czynny jest w godzinach:
wtorek–czwartek, sobota: 10.00–17.00 (w okresie maj – sierpień także w poniedziałek)
piątek: 10.00–19.00
niedziela: 11.00–17.00
Cenny biletów:
bilet normalny – 15,00 zł
bilet ulgowy – 10,00 zł
dzieci i młodzież do 16 roku życia – 1,00 zł
W ŚRODY zwiedzanie Pałacu Pod Blachą jest bezpłatne.
