Wielki obraz, który połączył Wrocław i Lwów.
Tak jak dawniej, przemawia ona i dziś do wyobraźni, serc widzów, budząc niezmiennie ich zachwyt, gromadząc zainteresowane iluzjonistycznymi efektami tłumy. Jest ona zwiaząna jednocześnie z dwoma miastami z Wrocławiem i Lwowem.
Pomysłodawcą Panoramy Racławickiej, olbrzymiego obrazu o wymiarach 15 × 114 m, był znany lwowski malarz Jan Styka (1858–1925), który zaprosił do współpracy znakomitego batalistę Wojciecha Kossaka (1856–1942). Pomagali im Ludwik Boller, Tadeusz Popiel, Zygmunt Rozwadowski, Teodor Axentowicz, Włodzimierz Tetmajer, Wincenty Wodzinowski i Michał Sozański.
Autorom pomysłu zależało głównie na upamiętnieniu tradycji narodowych w 100. rocznicę insurekcji kościuszkowskiej – bitwy stoczonej 4 kwietnia 1794 r. pod Racławicami przez wojska powstańcze (z udziałem słynnych kosynierów) pod wodzą generała Tadeusza Kościuszki (1746–1817) z wojskami rosyjskimi dowodzonymi przez generała Aleksandra Tormasowa.
„Krzepiąca serca” bitwa racławicka miała dla będącego wówczas w niewoli narodu niezwykłe znaczenie. Dlatego organizowana w roku 1894 we Lwowie Powszechna Wystawa Krajowa była dobrą okazją do realizacji projektu Styki. Specjalnie tkane płótno zakupiono w Brukseli, żelazną konstrukcję rotundy projektu Ludwika Ramułta – w Wiedniu. Budynek rotundy, usytuowanej w Parku Stryjskim we Lwowie gotowy był w lipcu 1893. Olbrzymie panoramowe dzieło powstało w ciągu zaledwie 9 miesięcy, między sierpniem 1893 a majem 1894. Uroczyste otwarcie Panoramy Racławickiej nastąpiło 5 czerwca 1894. Od początku cieszyła się niesłabnącym zainteresowaniem widzów i od razu stała się głównym magnesem przyciągającym do Lwowa rzesze turystów.
W owych czasach nikt jeszcze nie słyszał o kinie 3D, więc ta atrakcja była niesamowita. Zdjęcia nie potrafią oddać wrażeń oglądających. Będąc w środku czuje się jakbyśmy uczestniczyli w tych wydarzeniach. Można kontemplować każdy szczegół, albo ogarniać całość zamkniętego w pierścień malowidła, zatracając poczucie rzeczywistości, gubiąc granicę między sztafażem a obrazem.
Trudno odróżnić, gdzie kończą się ustawione na podłodze przed obrazem obiekty, a gdzie zaczyna sam obraz.
Zabiegi techniczne wykorzystane przez autorów Panoramy Racławickiej sprawiają, że obraz można porównać do współczesnej technologii 3D. Specjalna, panoramiczna perspektywa, oświetlenie, scenografia dobudowana przed płótnem wywołują wrażenie jego wielowymiarowości.
To trzeba zobaczyć. Nieraz trudno rozróżnić gdzie kończy się scenografia, a gdzie zaczyna obraz- i o to właśnie chodzi! Nawet teraz robi to ogromne wrażenie a co dopiero przed laty we Lwowie.
W 1912 roku groziło jej pocięcie na kawałki i rozdzielenie miedzy akcjonariuszy upadłej spółki, która była jej właścicielem. Władze miasta Lwowa jednak odkupiły obraz.
Z kolei w 1918 roku podczas walki o Lwów w malowidle powstaje ponad 700 dziur.
Przez kolejne lata, aż do 1944 roku, obraz był udostępniany mieszkańcom Lwowa. W trakcie wojny, teren na którym mieściła się Rotunda, stał się składem wojskowym. Podczas postępującej ofensywy Armii Czerwonej wojska zbombardowały Lwów. W kwietniu 1944 roku, w drugi dzień Wielkanocy, bomby spadły też i na Rotundę.
Bombardowanie uszkodziło budynek Rotundy i naderwało kawałek płótna.
Wtedy grupa około 12 osób otrzymała od władz niemieckich zgodę na zabezpieczenie i uratowanie płótna. Prace nad ewakuacją trwały dwa miesiące. Stolarze przygotowywali specjalną 15-metrową wentylowaną skrzynię do której złożyli obraz.
Po nawinięciu płótna na olbrzymi wałek wsadzono je do skrzyni. Kufer zabezpieczono trutką na szczury. Samochód do przetransportowania skrzyni wypożyczyła Dyrekcja Lasów Państwowych – była to olbrzymia ciężarówka do przewozu drewna. Zabezpieczoną skrzynię złożono we wnęce kościoła Bernardynów. Prawie cudem się to udało. Kufer z drogocenną zawartością przetrwał wojnę. Już rok po jej zakończeniu między władzami Ukrainy a Polską rozpoczęły się spory o zwrot pamiątek polskiej kultury.
Ukraińcy nie mieli ochoty oddawać Panoramy. Ostateczne zdanie należało jednak do Józefa Stalina. Przywódca ZSRR nie miał nic przeciwko i można powiedzieć, że to uratowało Panoramę.
Nie było wątpliwości gdzie obraz powinien trafić. To właśnie do Wrocławia przyjechała największa liczba mieszkańców dawnego Lwowa i okolic.
18 lipca 1946 roku Panorama Racławicka wjechała więc do Polski. Na stacjach w całym kraju tłumy witały przejeżdżający transport.
Minęły trzy dni zanim Panorama Racławicka dojechała na wrocławski Brochów. Stamtąd trafiła prosto do magazynów wojskowych przy ulicy Poznańskiej.
Prawie natychmiast powstał Społeczny Komitet, który żądał udostępnienia obrazu. Komitet chciał jego wystawienia w Parku Szczytnickim. Jednak problemy zaczęły się piętrzyć. Kolejne społeczne komitety czyniły starania o właściwą konserwację i ekspozycję płótna, jednak niewygodna dla władz PRL-u tematyka obrazu powodowała wstrzymywanie działań. Oczekiwania wielu Polaków spełniły się dopiero po roku 1980, kiedy to pomysł wybudowania we Wrocławiu rotundy ekspozycyjnej uzyskał nareszcie przysłowiowe zielone światło. Dzieło Styki i Kossaka stało się wtedy świadectwem solidarności Polaków, którzy wielkodusznie zorganizowali zebranie funduszy na stworzenie odpowiedniego miejsca ekspozycji.
Uroczyście otwarta 14 czerwca 1985 roku Panorama Racławicka – ciekawa rotunda przy ul. Jana Ewangelisty Purkyniego eksponująca obraz przedstawiający zwycięską bitwę pod Racławicami - natychmiast po otwarciu stała się główną atrakcją miasta i pozostaje nią nieprzerwanie do dziś.
Będąc we Wrocławiu zachęcam do odwiedzenia rotundy by obejrzeć osobiście Panoramę Racławicką - niezwykłe wrażenie.
Autorom pomysłu zależało głównie na upamiętnieniu tradycji narodowych w 100. rocznicę insurekcji kościuszkowskiej – bitwy stoczonej 4 kwietnia 1794 r. pod Racławicami przez wojska powstańcze (z udziałem słynnych kosynierów) pod wodzą generała Tadeusza Kościuszki (1746–1817) z wojskami rosyjskimi dowodzonymi przez generała Aleksandra Tormasowa.
W owych czasach nikt jeszcze nie słyszał o kinie 3D, więc ta atrakcja była niesamowita. Zdjęcia nie potrafią oddać wrażeń oglądających. Będąc w środku czuje się jakbyśmy uczestniczyli w tych wydarzeniach. Można kontemplować każdy szczegół, albo ogarniać całość zamkniętego w pierścień malowidła, zatracając poczucie rzeczywistości, gubiąc granicę między sztafażem a obrazem.
Trudno odróżnić, gdzie kończą się ustawione na podłodze przed obrazem obiekty, a gdzie zaczyna sam obraz.
To trzeba zobaczyć. Nieraz trudno rozróżnić gdzie kończy się scenografia, a gdzie zaczyna obraz- i o to właśnie chodzi! Nawet teraz robi to ogromne wrażenie a co dopiero przed laty we Lwowie.
W 1912 roku groziło jej pocięcie na kawałki i rozdzielenie miedzy akcjonariuszy upadłej spółki, która była jej właścicielem. Władze miasta Lwowa jednak odkupiły obraz.
Z kolei w 1918 roku podczas walki o Lwów w malowidle powstaje ponad 700 dziur.
Przez kolejne lata, aż do 1944 roku, obraz był udostępniany mieszkańcom Lwowa. W trakcie wojny, teren na którym mieściła się Rotunda, stał się składem wojskowym. Podczas postępującej ofensywy Armii Czerwonej wojska zbombardowały Lwów. W kwietniu 1944 roku, w drugi dzień Wielkanocy, bomby spadły też i na Rotundę.
Bombardowanie uszkodziło budynek Rotundy i naderwało kawałek płótna.
Wtedy grupa około 12 osób otrzymała od władz niemieckich zgodę na zabezpieczenie i uratowanie płótna. Prace nad ewakuacją trwały dwa miesiące. Stolarze przygotowywali specjalną 15-metrową wentylowaną skrzynię do której złożyli obraz.
Po nawinięciu płótna na olbrzymi wałek wsadzono je do skrzyni. Kufer zabezpieczono trutką na szczury. Samochód do przetransportowania skrzyni wypożyczyła Dyrekcja Lasów Państwowych – była to olbrzymia ciężarówka do przewozu drewna. Zabezpieczoną skrzynię złożono we wnęce kościoła Bernardynów. Prawie cudem się to udało. Kufer z drogocenną zawartością przetrwał wojnę. Już rok po jej zakończeniu między władzami Ukrainy a Polską rozpoczęły się spory o zwrot pamiątek polskiej kultury.
Ukraińcy nie mieli ochoty oddawać Panoramy. Ostateczne zdanie należało jednak do Józefa Stalina. Przywódca ZSRR nie miał nic przeciwko i można powiedzieć, że to uratowało Panoramę.
Nie było wątpliwości gdzie obraz powinien trafić. To właśnie do Wrocławia przyjechała największa liczba mieszkańców dawnego Lwowa i okolic.
18 lipca 1946 roku Panorama Racławicka wjechała więc do Polski. Na stacjach w całym kraju tłumy witały przejeżdżający transport.
Prawie natychmiast powstał Społeczny Komitet, który żądał udostępnienia obrazu. Komitet chciał jego wystawienia w Parku Szczytnickim. Jednak problemy zaczęły się piętrzyć. Kolejne społeczne komitety czyniły starania o właściwą konserwację i ekspozycję płótna, jednak niewygodna dla władz PRL-u tematyka obrazu powodowała wstrzymywanie działań. Oczekiwania wielu Polaków spełniły się dopiero po roku 1980, kiedy to pomysł wybudowania we Wrocławiu rotundy ekspozycyjnej uzyskał nareszcie przysłowiowe zielone światło. Dzieło Styki i Kossaka stało się wtedy świadectwem solidarności Polaków, którzy wielkodusznie zorganizowali zebranie funduszy na stworzenie odpowiedniego miejsca ekspozycji.
Uroczyście otwarta 14 czerwca 1985 roku Panorama Racławicka – ciekawa rotunda przy ul. Jana Ewangelisty Purkyniego eksponująca obraz przedstawiający zwycięską bitwę pod Racławicami - natychmiast po otwarciu stała się główną atrakcją miasta i pozostaje nią nieprzerwanie do dziś.
Będąc we Wrocławiu zachęcam do odwiedzenia rotundy by obejrzeć osobiście Panoramę Racławicką - niezwykłe wrażenie.
Godziny otwarcia
Sezon zimowy (01.11–31.03):
pn. nieczynne
wt.–pt. 9:00–16:30
sob. 9:00–17:30
niedz. 9:00–16:30
Sezon letni (01.04–31.10):
codziennie 8:00–19:30
Uwaga: pierwszy seans rozpoczyna się pół godziny po otwarciu Panoramy, a ostatni – na pół godziny przed zamknięciem.
Ceny biletów
normalny: 30 zł
ulgowy: 23 zł
rodzinny: 23 zł/os. (dwoje rodziców lub opiekunów z dzieckiem/dziećmi w wielu 7–15 lat)
specjalny: 3 zł (opiekun grup szkolnych – 1 opiekun na 10 uczniów).
Jeżeli pomogłam lub zaciekawiłam proszę polub mnie na FB
